Bolat, Kahramanmaraş Ticaret Borsası'nda düzenlenen temmuz ayına ait dış ticaret rakamlarının açıklandığı toplantıda Afyonkarahisar'da kaza yerinde güvenlik önlemi alırken kamyonetin çarpması sonucu şehit olan Kahramanmaraşlı Jandarma Astsubay Kıdemli Çavuş Mustafa Tatlı'ya Allah'tan rahmet, yakınlarına da sabır diledi.
Bu üzücü haberin yanı sıra aldıkları sevindirici bir haberi de paylaşmak isteyen Bolat, İsveç'in Lund kentinde 52 ülkeden 189 öğrencinin katılımıyla düzenlenen 3. Avrupa Kızlar Bilgisayar Olimpiyatı'nda, Kahramanmaraş'ta deprem felaketini yaşamasına rağmen altın madalyanın sahibi olan Duru Özer'i tebrik etti.
Depremlerde hayatını kaybedenlere Allah'tan rahmet dileyen Bolat, "asrın felaketi" sonrası hükûmetin depremin ilk anlarından itibaren arama-kurtarma ve acil barınma çalışmaları başta olmak üzere tüm imkanlarını deprem bölgesine seferber ettiğini, aynı zamanda şehirleri tekrar ayağa kaldırılması adına enkaz kaldırma ve kalıcı konutların inşasına yönelik çalışmaları vakit kaybetmeden başlattığını ifade etti.
Bolat, bu kapsamda, 3 hafta gibi kısa bir sürede kalıcı konutlarla ilgili somut adımlar atılarak şimdiye kadar 180 binden fazla kalıcı konutun ve köy evinin inşa süreci başlatıldığını, çalışmaların son hızıyla devam ettiğini, bir yıl içinde 319 bin kalıcı konutun teslim edilmesinin planlandığını anlattı.
Bakan Bolat şöyle devam etti:
"Sadece konut yapmak yetmiyor, altyapı çalışmaları var yol, su elektrik, kanalizasyon, okul, sosyal alanlar bunların yapılması konusunda Cumhurbaşkanımız tüm bakanlıklara talimat verdi. Diğer taraftar kalıcı konut çalışmalarını hızlandırma noktasında Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığımız koordinasyonunda Yerinde Dönüşüm Projesi de başlatıldı ikinci bir hamle olarak. Bu noktada da şu ana kadar 146 bin hak sahibi müracaat etti. Bundan da büyük bir memnuniyet duyuyoruz hem maliyet tasarrufu sağlamak hem kalıcı konut inşaatlarını ve dükkanların inşaatlarını hızlandırmak adına bu çalışmalar da başlatıldı. Konutlar için 500 bin TL hibe + 500 bin ila 800 bin TL arasında kredi verilmesi, iş yerleri için 250 bin TL hibe + 250 bin ila 500 bin TL büyüklüğüne göre kredi verilmesi kararlaştırılmıştır. Krediler 2 yıl ödemesiz, toplamda 10 yıl vadeli ve faizsiz olarak verilecektir. Hak sahipleri açısından çok büyük avantajlı şartlarda kalıcı konutların ve iş yerlerinin tamamlanması sağlanacak. Böylece şehirlerimizin yeniden imar çalışmaları en az iki katı hızlandırılmış olmaktadır."
Bakan Bolat, "asrın felaketi"nin 13,5 milyon insanı, 11 vilayeti etkilediğini, 51 bin kişinin hayatını kaybettiğini hatırlatarak bu büyük yıkımı kısa sürede ayağa kaldırma konusunda hükûmetin büyük kaynaklarını, imkanlarını seferber ettiğini söyledi.
"Depremzedeleri unutmaya asla hakkımız yok"
Depremde ulaşım, iletişim ve enerji alt yapıları kalıcı hasara uğradığını anlatan Bolat şöyle devam etti:
"Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığımız depremden kısa bir süre sonra büyük bir çalışma yaptı ve şunu ortaya koydu. 6 Şubat depreminin ülkemize can kaybı ve yaralılarımızın dışında maddi anlamda maliyeti 2 trilyon TL, yani mart ayındaki kurla 104 milyar dolar. 2 trilyon şu demek, Türkiye Cumhuriyeti devletinin 2023 yılı başlangıç bütçesinin yüzde 45'i, yani yarıya yakın rakamdan bahsediyoruz. Yani hiçbir zaman 'Deprem oldu tamam hayat devam ediyor.' gibi depremi, deprem bölgesini ve depremzedeleri unutmaya asla hakkımız yok, bu şehirlerimizi eskisinden daha güçlü olarak ayağa kaldırmak ve daha güçlü hale getirmek boynumuzun borcudur. Allah'ın izniyle hükûmetimizin uygulamaya aldığı ekonomik tedbirler, tasarruf tedbirleri, bütçede gelir artırıcı tedbirlerle deprem felaketinin ortaya çıkardığı büyük harcama gereklerini de karşılamak için bütün tedbirler alınmaktadır. Devletçe, milletçe bu felaketin ülkemiz ve ekonomimiz üzerindeki olumsuz etkilerini en kısa sürede atlatacağımıza inanıyoruz. Allah'ın izniyle 2024'ün, 2025'in ortalarında bütün deprem bölgemiz eskisinden daha güçlü, modern, daha diri olacak. Deprem bölgesindeki ekonomilerimiz de çok daha güçlü hale gelecek ve insanlarımızın yüzlerinde tebessümü, gülümsemeyi göreceğiz. Ateş düştüğü yeri yakıyor, bu anlamda deprem bölgesindeki kardeşlerimizin acılarını paylaşıyoruz, onların bu sıkıntılı süreci atlatmasında her zaman elimizden geleni fazlasıyla yapacağız."
Dünyada hiçbir ülkenin Türkiye gibi bu kadar ağır, yıkıcı bir depremin altından kalkamayacağını aktaran Bolat sözlerini şöyle sürdürdü:
"Bu anlamda deprem bölgesinde ihtiyaç duyulan malzemeleri temin etmek, onların deprem bölgesine gelmesini kolaylaştırmak, insanların acil ihtiyaçlara kavuşmalarını hızlandırmak için Bakanlık olarak üzerimize düşen görevi başarıyla gerçekleştirdik. Türkiye Halk Bankası kaynaklarından yüzde 50 hazine faiz sübvansiyonu olarak 250 bin liraya kadar limitli, 12 ayı geri ödemesiz olmak üzere 60 ay vadeli deprem destek kredisi kullandırdık. Kahramanmaraş ilimizde 2 bin 757 esnaf ve sanatkara kullandırılan deprem destek kredisi tutarı 680 milyon lira olmuştur. Bununla birlikte il genelinde 3 bin 843 esnaf ve sanatkara kullandırılan yüzde 50 ve yüzde 100 hazine faiz destekli işletme ve yatırım kredilerinin toplam tutarı ise 1,5 milyar liraya denk gelmektedir. Hükûmetimiz esnaf ve sanatkarların kredi ödemeleri 6 aylığına faizsiz ertelenmişti. 1 Ağustos'tan itibaren yine 6 aylığına bu krediler deprem bölgesinin tamamında 6 ay daha ertelenmiştir. Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri Birlikleri Merkez Birliği tarafından verilmiş borçlara yeniden yapılanma esnekliği verilmiştir, bunun yanında Hazine ve Maliye Bakanlığımız deprem bölgesindeki mükellefler için mücbir sebep hali 30 Kasım 2023'e uzatılmıştır. Böylelikle beyanname verme süresi 15 Aralık 2023'e, bu beyannamelere ilişkin ödeme süresi 29 Aralık 2023'e kadar ötelenmiştir. Bunun dışında AFAD, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının yaptıkları büyük hizmetler unutulmaz."
Bolat, hükûmetin yurt dışından konteyner tedarikini kolaylaştırmak adına gümrük vergilerinin kaldırdığını anımsatarak yine inşa faaliyetlerinde ihtiyaç duyulan kullanılmış iş/inşaat makinelerinin geçici ithalatında bazı kolaylıklara gidilerek bu imkanların yıl sonuna kadar uzatıldığını ifade etti.
Bakan Bolat, "Fırsatçılık yapan, stokçuluk yapan bu deprem sıkıntılarının istifade etmeye çalışanlara da önemli yaptırımlar uygulandı, fahiş fiyat artışı yaptığını tespit ettiğimiz, stokçuluk yaptığını tespit ettiğimiz müesseseleri bulmak amacıyla da 5 bin 100 işletmeye ve 23 bin ürüne denetim gerçekleştirdik." dedi.
Bolat, 2023 yılının dünya ekonomisi ve ticareti için çok zorlu bir yıl olarak geçtiğini anlatarak şöyle devam etti:
"Batılı ülkelerde ve birçok ülkede enflasyonu önlemek amacıyla faiz artırımları çok yüksek oranlı faiz artırımları küresel üretimi ve ticaretin durgun bir seyir izlemesine yol açmıştır. Küresel dış ticarette mal ihracat hacmi 5 ayda yüzde 0,2 oranında azılmış durumdadır. Uluslararası Para Fonunun (IMF) temmuz ayı raporuna göre dünya ekonomisinin büyüme tahmini yüzde 3,5 seviyesinden 2023 yılında yüzde 3'e gerilemiştir. Türkiye'nin ihracat pazarlarının yaklaşık yüzde 50'sini oluşturan AB ekonomilerinde yüzde 1 ve altında büyüme beklenmektedir. ABD için bu büyüme tahmini yüzde 1,8'dir. Küresel ticaretteki büyüme de 2022'de yüzde 5,2 seviyesinden 2023'te yüzde 2'ye gerilemiştir. Bunu şunun için söylüyorum, 2023 yılının dünyada üretim için ve ihracat için daralmanın olduğunu, gerilemenin olduğunu ortaya koymak için söylüyorum ki bundan sonra Türkiye için açıklayacağım rakamlar daha anlamlı, anlaşılır olsun."
3 yıldır büyüme performansı
2023 yılında İmalat Sanayi Satın Alma Yöneticileri Endeksi'nin ortalamanın çok altında olduğunu gördüklerini belirten Bolat sözlerini şöyle sürdürdü:
"Üç buçuk yıl önce 100 yılda bir olan salgın yaşadık. Üstüne mini bir dünya savaşı olan Rusya-Ukrayna savaşının üzerine 6 Şubat gibi bu coğrafyanın gördüğü en yıkıcı, şiddetli deprem felaketini yaşadık ama buna rağmen ülkemiz ekonomisi 11 çeyrektir, yani yaklaşık 3 yıldır kesintisiz büyüme performansını sürdürmektedir. Geçen yıl yüzde 5,6, 2021'de yüzde 11,4, 2023'ün ilk çeyreğinde de yüzde 4 büyümeyi başardık. İhracatımızda da benzer performansı gösteriyoruz. Küresel ihracattan aldığımız payı; 2022 yılında yüzde 1,02'ye; 2023 yılı ilk çeyreğinde ise yüzde 1,04 oranına yükselttik."
Ömer Bolat, istihdamda mayıs itibarıyla son 1 yılda 858 bin kişiye istihdam yaratıldığını anlatarak "Pandeminin başladığı 2020 Ocak ayından bu yana Türkiye'mizde 4 milyon kişi iş buldu, istihdam buldu, iş sahibi oldu. İmalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı temmuz ayında 0,3 puan artarak yüzde 76,9'a yükseldi. Turizmde de salgının etkileri hızla ortadan kaldırıldı. Rusya ve Ukrayna savaşına rağmen TÜİK verilerine göre bu yılın ilk yarısına geçen yılın aynı dönemine kıyasla turist sayısında yüzde 21 artışla 22,2 milyon kişi oldu. İlk altı ayda turizm gelirimiz ise yüzde 27 artışla 21,7 milyar dolar oldu. Gecelik ortalama harcama da 67 dolardan 100 dolara yükseldi. Ülkemiz Allah'a şükür yükselen, güçlü bir ekonomiye sahip. Karamsarlık pompalamaya çalışan veya felaket tellallığı yapmaya çalışanlara inat Türkiye'miz büyümeye, istihdam sağlamaya, yatırım yapmaya, ekonomisini güçlendirmeye ve ekonomisini güçlendirmeye devam ediyor." diye konuştu.
Temmuz ayı ihracat rakamları
Bakan Bolat, temmuz ayı ihracat rakamlarına ilişkin şunları kaydetti:
"İhracatımız temmuzda yüzde 8,4 artışla 20 milyar 93 milyon dolar olarak gerçekleşti. Böylelikle tarihin en yüksek temmuz ayı ihracat değerine ulaşıldı. Bütün üreticilerimize ve kahraman ihracatçılarımıza huzurlarınızda şahsım ve hükûmetimiz adına şükranlarımızı sunuyorum. Bu konuda gerçekten ihracatçılarımızın her türlü sorununu gidermeye çalışan, onlara katkı veren Ticaret Bakanlığı kurmaylarımıza ve mesai arkadaşlarımıza teşekkür ediyorum. Böylece 2023'ün ilk 7 ayında ihracatımız 143 milyar 435 milyon dolara yükseldi. Bu rakam geçen seneki rakamla hemen hemen aynı ilk 7 ay itibarıyla sadece yüzde 0,6'lık gerileme var ama unutmayalım şubat ayı, depremin yaşandığı ay, Türkiye'de üretimin, ihracatın, yatırımın hemen hemen her şeyin durduğu bir aydı, buna rağmen bu rakamlar sağlandı. Temmuz ayı itibarıyla son 12 aylık ihracat ise yüzde 2,1 oranında artış ile 253 milyar 379 milyon dolardır. Bu sonuç küresel üretimdeki ve en büyük ihracat pazarlarımız olan AB ülkeleri ve ABD'deki yavaşlığı ve durgunluğa rağmen sağlandı. Bu sonuç dünya ekonomisinde zayıflayan üretime ve ticaret hacmine ve ayrıca dünya ticaret fiyatları ile emtia fiyatlarındaki ciddi düşüşe rağmen sağlandı. Bundan sonra inşallah çıkışa geçiyoruz. Temmuz ayı ihracatı bu yükselişin başlangıcı olacak inşallah."
Önemle vurgulamak istediği bir diğer gelişmenin ise katma değerli ihracattaki artış olduğunu aktaran Bolat şöyle devam etti:
"Bu kapsamda sevindirici olan rakam şu, 2022 yılında yüzde 37 olan orta-yüksek ve yüksek teknolojili ürün ihracatının imalat içindeki payı bu yılın ilk 7 ayında yüzde 41'e yükseldi. İthalata gelince temmuz ayında ithalatımızda yüzde 11,1 artışla 32 milyar 475 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Ocak-temmuz dönemde ithalatımız ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 5,1 oranında artışla 217 milyar 52 milyon dolara ulaşmıştır. İthalattaki bu artışın en önemli sebeplerinden birisi işlenmemiş altın ithalatından kaynaklanmaktadır, yüzde 180'lik bir artış var ve ilk 7 ayda 20 milyar dolara yaklaşan bir rakam oldu, 19,4 milyar dolar. Bir de otomotiv, özellikle de otomobil tüketimindeki büyük artışa paralel olarak otomobil ve otomotiv ithalatındaki ciddi artıştan kaynaklanan bir yüzde 5'lik bir ithalat artışımız gerçekleşti. Hükûmet olarak bu konuda gerekli tedbirleri hızlı alıyoruz zaten yansımalarını oto piyasasında görmeye başladınız. Depremin başladığı dönemde hatta Kovid-19'un ortalarından itibaren otomotiv piyasasında yaşanan piyasalar, zorluklar ve haksız ticari uygulamalara karşı Bakanlık olarak gereken tüm tedbirleri son 1 ay içinde aldık, kararlılıkla uyguluyoruz. Denetimleri kararlılıkla yapıyoruz ve çok hızlı bir şekilde stoklarda ne kadar araçlar varsa son 1-2 haftadır ortaya çıkmaya başladı ve çok yakında da fiyat düşüşlerini de hem sıfır arabalarda hem de ikinci el arabalarda tüketicilerimiz görmeye başlayacaklar. Vatandaşlarımızı salgını bahane ederek, depremi bahane ederek stokçulukla, fırsatçılıkla mağdur etmeye çalışanlara hiçbir zaman izin vermeyeceğiz. Hükûmet olarak Ticaret Bakanlığı olarak elimizdeki bütün imkanları, tedbirleri ortaya koyarak kararlılıkla mücadele edeceğiz ve vatandaşımızın mağdur olmasına asla izin vermeyeceğiz, bunu diğer ürünlerde de yapmaktan hiçbir zaman çekinmeyeceğiz."
"Türkiye Yüzyılı"na Ticaret Bakanlığı olarak kendilerini de hazırlandığını anlatan Ömer Bolat, bu çerçevede 2028 yılı vizyon belgelerini hazırladıklarını söyledi.
Şu ana kadar 470 kuruluşla, heyetler halinde toplantılar yaptıklarını anlatan Bolat, istişaresiz iş yapmadıklarını, kararları alırken iş dünyası kuruluşlarıyla, tüketicilerle, üreticilerle istişarelerde bulunarak karar aldıklarını ifade etti.
Bolat şunları kaydetti:
"Bu kapsamda 2028 yılında mal ihracatımızı 400 milyar dolara, hizmetler ihracatımızı 200 milyar dolara, küresel mal ihracatında ülkemizin payını yüzde 1,2'ye çıkması hedefini belirledik. Hizmetler ihracatındaki ihracatımızın dünyadaki payının da yüzde 1,5'e çıkması hedefini belirledik. Orta yüksek ve yüksek teknolojili ihracatımızın payını yüzde 50'ye ve genel ihracatımız içinde e-ihracatın payını yüzde 10'a çıkarmanın gayreti içerisindeyiz. Bu hedeflere ulaşmak için ihracatçılarımızın önündeki sorunları kaldırma noktasında var gücümüzle çalışıyoruz."
"2028 İhracat Tanıtım ve Pazarlama Vizyonu" kapsamında geçtiğimiz günlerde TİM, İhracatçı Birlikleri ve sektör kurullarının katıldığı geniş çaplı bir toplantı gerçekleştirerek çalışmalara başladıklarını aktaran Bolat, bu kapsamda her bir sektör için belirlenen hedef ülkelerde en az 30 tanıtım ve pazarlama projesini hazırladıklarını söyledi.
Pazar çeşitliliği sağlamak için "Uzak Ülkeler Stratejisi"ni yürürlüğe koyduklarını anlatan Bolat, ihracatın ortalama mesafesini 8 bin 500 kilometreye çıkarmak için 18 ülkeye yönelik ihracat faaliyetleri artıracaklarını ifade etti.
Bolat, yeni dönemle birlikte uygulamaya koydukları "İslam Ülkeleri İhracat Geliştirme Stratejisi" doğrultusunda İslam ülkelerinin ihracattaki yüzde 26'lık payının 2028 yılında yüzde 30'a yükselmesini hedeflediklerini, bu kapsamda her bir ülkenin pazar yapısını inceleyerek potansiyel sektör ve ürün belirleme çalışmalarını titizlikle sürdürdüklerini kaydetti.
Bakanlık olarak büyük önem verdikleri bir diğer konunun da ihracatçıların finansmana erişimi olduğunu anlatan Bolat şöyle dedi:
"Uygun şartlarda finansmana erişim konusunda Bakanlık olarak Türk Eximbank ve İhracatı Geliştirme şirketi vasıtasıyla ihracatçılara yardımcı olmaya gayret ediyoruz. 2023 yılının ilk 6 ayında ihracatçılarımıza 19,6 milyar dolar kredi ve sigorta desteği sağlayan Türk Eximbank'ın sermaye yapısı, yakın zamanda tamamlanan 6,8 milyar TL'lik sermaye artırımı ile daha da güçlendirildi. Bunun üzerine İhracatı Geliştirme şirketimiz kefalet sağlamaktadır ihracat kredileri için orada da 1 yılda 40 milyar liralık bir kefalet sağlanmıştır. Diğer taraftan ihracatın finansmanına yönelik Merkez Bankamız tarafından atılan sadeleştirme adımlarının 2028 hedeflerimize ulaşmada önemli katkı sağlayacağına inanıyoruz. Sevindirici bir husus olarak Merkez Bankası tarafından reeskont kredisi kullanımında yüzde 30 ilave ihracat bedeli satış koşulu kaldırılarak günlük kullanım limiti 1,5 milyar TL'ye yükseltilmiş, ayrıca reeskont kredisi kullanan firmalarımızın ithalat ödemeleri kapsamındaki döviz alımlarına istisna getirilmiştir. Bununla birlikte, Hazine ve Maliye Bakanlığımız tarafından yakın zamanda ihracatçılarımıza yönelik getirilen bir diğer destekleyici düzenlemeyle, ihracatçılarımızın elde ettikleri kazançlarına uygulanan kurumlar vergisi oranındaki indirimin 1 puandan 5 puana yükseltildiğini yine büyük bir memnuniyetle ifade etmek isterim. Biz inovasyona, markalı üretime dayalı, katma değerli üretime dayalı, ihracatı artırmak, istihdamı artırmak, yatırım ve üretimi artırmak bizim temel önceliğimizdir. Bu sayede halkımız için sürdürebilir bir refah artışı sağlamayı hedefliyoruz ve artan refahın adil bir şekilde paylaşımını ve ülkemizi ekonomik ve sosyal açıdan daha ileri seviyelere yükseltmeyi hedefliyoruz. Bu konuda kararlıyız. Çalışmalarımızı Türkiye Yüzyılı Vizyonu çerçevesinde 7/24 çalışarak, gayret ederek devam ettireceğiz."
Programa Kahramanmaraş Valisi Ömer Faruk Coşkun, Büyükşehir Belediye Başkanı Hayrettin Güngör, AK Parti Kahramanmaraş Milletvekilleri Vahit Kirişci, Ömer Oruç Bilal Debgici, Tuba Köksal ve Mehmet Şahin, AK Parti İl Başkanı Fırat Görgel, MHP İl Başkanı Vahit Demiröz, TUSAŞ Yönetim Kurulu Başkanı Rafet Bozdoğan, Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Buluntu, Ticaret Borsası Başkanı Mustafa Narlı, sanayiciler ve davetliler katıldı.
