SİYASETTE EDEP;

 

''1. Toplum töresine uygun davranma: 2. İyi ahlak, incelik, terbiye.'' Bu tanım Türk dil kurumu büyük sözlükte edep kelimesinin karşılığıdır.

Elbette, insanların toplumdaki mevki ve statüleri kendilerinden beklenen edep çıtasını ve beklentileri farklılaştırır.

Hiç kimse edepsizlikten hoşlanmaz;

Muhatabınız pazarcı olduğunda da edep ararsınız, polis olduğunda da. Taksiciden beklediğiniz edep çıtasını bir genel müdürden de beklersiniz.

Belediye başkanı da edepli olmalı, parti başkanları da. Edep valiye 'de yakışır bekçiye de. Edepli olmak iyidir...

Edepli olmak için ben edepliyim demeniz yetmez. Edepli gibi görünmekte insanı edepli yapmaz. ''toplum töresine uygun davranmadınız mı'' edepli görünmeye çalışsanız da olmaz, edep; ''iyi ahlak, incelik ve terbiye'' gerektirir, bu güzel hasletleri ruhunda barındırmayan asla edepli olamaz.

Başkalarını edepsizlikle suçlamak insanı edepli yapmaz, edepsizliğini örtmez, edep ruhun dile yansımasıdır. Kaba ruhlu insandan edep hâsıl olmaz. Başkalarını edepsizlikle suçlamak, insanı edep sahibi yapmaz. Edep bir ruh işidir, içinde '' ahlak, incelik ve terbiye'' ister. Edep bir davranış biçimidir, ''toplumun değerlerine savaş açan'' edepli olmaz, olamaz...

Edep toplumu yönlendirenlere, toplum önderlerine daha fazla yakışır.

Devlet imkânları veya siyasi erkin verdiği güç insanın edep tahtasını çürütmemeli, kimliği büyüdükçe kibri azalmalı, yükü arttıkça öfkesi dinmeli, ''ince ruhlu ve terbiyeli'' olmalı, edep bilmeli, edepli olmalı...

Devlet adamı kendisine arzuhal için geleni azarladı mı, bu davranış ''toplum töresine uygun'' olmaz. Etrafındaki herkesle kavga eden devlet adamına, ''iyi ahlaklı, ince ve terbiyeli'' denmez. Edep insanın ruh halidir, bir saklarsın, iki saklarsın sonra edepsizde edep sırıtır...

Toplumu kamplara bölmek, ''toplum töresine uygun'' bir davranış değildir.

Kardeşlik duygularını hırpalamak, ''toplum töresine uygun'' bir davranış değildir.

Töre milli değerlerden beslenir ve şekil alır, milli değerleri yok saymak, ona savaş açmak hatta ayaklar altına almak, ''iyi ahlak, incelik ve terbiye'' değildir.

Edep döküntüleri altın döküntülerinden daha hayırlıdır. (hz. Osman)

Edep, aklın suretidir.(hz.ali)

Her şey çok olunca ucuzlar; Edep bunun aksinedir, o çoğaldıkça değeri artar.(şemsi tebrizi)

Elbette ki bu nasihatler tarih boyunca defalarca verildi, insanlık âlemine yön verenlerin sözlerinin kar etmediği kişilere bizim sözümüz ne ki.

Gönlü edeple dolu bir Türk olarak sadece edep bekliyoruz, hepsi o...

İrfan Topçu

***

Sizde bu bölümde yazmak isterseniz sitemizin ilkelerine ters düşmeyen yazılarınızı [email protected] mail adresine gönderin sizin adınızla yayınlayalım.

Not: Yazılarınızda isminizi ve kullanılacak mail adresinizi yazmayı unutmayınız.