Uzun yıllardan beri yakinen takip etmekte olduğum konut sektörüne ait detaylı istatistikleri 2007 yılından bu zamana değin o dönem danışmanlığımı da yapan Sayın Dr. Kadir BEKTAŞ Bey ile birlikte düzenli olarak takip ve temin etmekteyiz. Türkiye İstatistik Kurumu’ndan (TÜİK) temin edilen konut sektörüne ilişkin veriler analiz edilmiş ve böylelikle detaylı bir çalışma ortaya konulmuştur. Belirtilen çalışmamızdaki bazı tespitlerimize, bu yazımızda yer vereceğim.
2003 yılının başından 2020 yılı ilk altı aylık dönemi arasında Türkiye'de yaklaşık 12 milyon daireye yapı inşaat ruhsatı, 9,3 milyon daireye yapı kullanım izni verilmiştir.
Son üç yılda özellikle üç büyük ilde yapı kullanım izni alan dairelerin sayısı, yapı inşaat ruhsatı alan dairelerin sayısının çok üzerinde gerçekleşmiştir. 2019 yılında ise yaklaşık 3 katına ulaşmıştır.
2003–2020 ilk 6 aylık döneminde Türkiye’de yapı inşaat ruhsatı alan daireler ile yapı kullanım izni alan dairelerin yüzde 30-35’i üç büyük ilde gerçekleşmiştir.
Türkiye'de yapı kullanım izni alan her 6 daireden 1'i, yapı inşaat ruhsatı alan her 5 daireden 1'i İstanbul’dadır. Bu rakamlar Ankara için her 10 daireden 1’i düzeyindedir.
2003–2020 ilk 6 aylık döneminde toplam yapı inşaat ruhsatı alan daire sayısı, toplam yapı kullanım izni alan daire sayısından 2,7 milyon fazladır. Bu farkın yaklaşık 1 milyonu üç büyük ilde, 925 bini ise İstanbul'dadır.
2003–2011 yılları arasında yapı inşaat ruhsatı alan daire sayısı 4,8 milyona ulaşmıştır. 2012-2020 ilk 6 aylık dönemde ise bu rakam 7,1 milyon olarak gerçekleşmiştir. 2003-2011 yılları arasında yapı kullanım izni alan daire sayısı 3 milyon iken 2012-2020 yılının ilk 6 aylık döneminde 6,3 milyona yükselmiştir.
Yapı inşaat ruhsatı alan daire sayısı 2005-2009 yılları arasında 500-600 bin bandına otururken, 2010'da kriz sonrası yüzde 75'lik ciddi bir artış göstermiştir. Yapı inşaat ruhsatı 2011 yılında meydana gelen düşüşten sonra artış trendini devam ettirmiş ve yıllık 1 milyon bandına ulaşmıştır. 2017 yılında ise bir önceki yıla göre yüzde 40'lık artış göstermiş ve bir milyon 400 bine yükselmiş, 2018’den itibaren çok hızlı bir düşüş seyretmiştir.
Genel olarak 2004–2017 döneminde yapı inşaat ruhsatı alan dairelerin sayısı ile yapı kullanım izni alanların arasındaki fark (2009 yılı hariç) 100–300 bin bandında seyretmiştir. Ancak 2010 ve 2017 yıllarında yapı inşaat ruhsatı alan daire sayısında meydana gelen ciddi artış aradaki farkı da artırmıştır. Buna karşın 2018 yılında itibaren yapı inşaat ruhsatındaki hızlı düşüş, yapı kullanım izninin yapı ruhsatından daha fazla olmasına neden olmuştur.
2005-2011 yılları arasında (2010 hariç) yapı inşaat ruhsatı alan daire sayısı 500-600 bin düzeyinde seyretmiş, 2012-2016 yılları arasında 750 bin 1 milyon arasında gerçekleşmiştir. 2017 yılında ise bir önceki yıla göre yüzde 40 oranında artmıştır. 2018'den sonra ise hızlı bir düşüş göstermiştir.
2003-2012 yıllarında yapı kullanım izni alan daire sayısı istikrarlı bir artış trendi göstermiş ve 2013-2018 arasında 700-900 bin bandında seyretmiştir.
2018 yılında 890 bine yükselen yapı kullanım izni alan daire sayısı, 2019 yılından itibaren düşüş göstermiştir.
2013-2020 ilk 6 aylık döneminde 6,3 milyon daire inşaat ruhsatı almıştır. Aynı dönemde Yapı kullanım izni alan daire sayısı ise 5,7 milyondur. İlk defa satılan daire sayısı ise 4,4 milyon. İlk defa satılan ipotekli daire sayısı ise 1,4 milyondur. 2013-2020 yılları arasında ilk defa satışı yapılan 4,4 milyon dairenin yaklaşık yüzde 31'i ipotekli daire satışıdır. Üç büyük ilde ilk el konut satışlarının yaklaşık yüzde 35'i ipotekli iken üç büyük il dışındaki illerde bu oran yüzde 29’lar düzeyinde gerçekleşmiştir.
2013–2017 döneminde ilk el ipotekli daire satışı 200 bin bandında seyrederken 2018 yılından itibaren düşmeye başlamıştır. 2020 Yılının Haziran-Ağustos döneminde bankalar tarafından verilen düşük faizli krediler nedeniyle bir önceki döneme göre artış göstermiştir. Bu dönemde ilk el ipoteksiz daire satışı, 325 binlerden 526 bine kadar yükselmiş daha sonrada önemli ölçüde düşmeye başlamıştır.
İlk el satılan daireler içinde ipotekli olanların satışları yıllara göre ortalama yüzde 30’ler düzeyinde iken, 2018, 2019 yıllarında yüzde 20’lere düşmüş ve 2020 yılının ilk 9 ayında bu oran yüzde 50’ye yaklaşmıştır.
