Bolivya'da 20 Ekim 2019'daki tartışmalı seçimleri ilk turda kazanan, hile iddialarıyla sokaklara çıkan muhaliflerin şiddet eylemlerine dönüşen protestoları, polisin isyanı ve nihayetinde ordunun istifa çağrısının ardından görevini bırakan eski Devlet Başkanı Evo Morales, siyasi sığınmacı olarak geldiği Arjantin'in başkenti Buenos Aires'teki ofisinde AA muhabirinin sorularını cevapladı.
İstifa sürecini "darbe" olarak niteleyen Morales, "Polis ve ordu darbeye katılınca çatışmayı engellemek ve ölümlerin önüne geçmek için istifa etmekten başka bir yol kalmamıştı." ifadesini kullandı.
Morales, istifa sürecinin ABD tarafından desteklendiğine dikkati çekerek, "ABD Başkanı Trump'ın ilk yaptığı şey, darbeye katıldığı için orduyu tebrik etmek oldu. ABD, (Geçici Devlet Başkanı Jeanine Anez) darbeciyi, diktatörü tanıyan ilk ülkeydi. ABD için, sol bir hükümetin, yenilikçi bir devlet başkanının olduğu ülkede darbe yapmak edinilmiş bir haktır. Bizim suçumuz, günahımız, Bolivya’nın kapitalist bir sistem olmadan, IMF olmadan gelişebileceğini göstermekti." şeklinde konuştu.
Ordunun, istifa ettiği süreçte sessiz kaldığını anımsatan Morales, "Fiili hükümet, orduyu halkın gözünü korkutmak, yıldırmak için kullandı. Mesela, Bolivya Çokuluslu Devleti'nin yıl dönümü 22 Ocak'tan önce tanklar diktatörlük üslubuyla sokaklarda gezdi ancak halk, birliğini korudu." diye konuştu.
"20 Ekim'de seçim sonuçlarının resmi sayımı durmamıştı"
Morales, 20 Ekim'de ilk turda kazandığı seçimleri tartışmalı duruma düşüren oy sayımının durmasına ilişkin, "20 Ekim’de seçim sonuçlarının resmi sayımı durmamıştı, duran şey hızlı sayımlardı. Bu hükümetin değil, Yüksek Seçim Mahkemesinin problemi. Darbe yapmak için bunu bahane olarak kullandılar." dedi.
Amerikan Devletleri Örgütünün (OAS) hazırladığı rapora göre seçimlerdeki hile iddialarına ilişkin Morales, şunları söyledi:
"Hile olduğunu söylediler, hile olmadı. Asıl hileyi OAS yaptı. Hazırladıkları raporda 35 bin sandıktan 228'inde usulsüzlük bulunmuş. Bu, yüzde 0,5'ten daha küçük bir rakam, usulsüzlüğün olduğu 228 sandıktaki oyları (seçimlerde ikinci olan muhalif ittifak) Comunidad Ciudadanaya versek yine ilk turda seçimi kazanırdık. Eğer usulsüzlük varsa, yasal olarak yapılması gereken, bu 228 sandıkta seçimleri yenilemekti, yüksek seçim mahkemesinin kararı böyle. Ancak, hukuki yönden etik olmayan, politik bir karar aldılar. Bizim kazandığımız seçimleri çaldılar. Sonuç olarak kan dökülmesin diye istifa bile ettim."
"Belki de üçüncü kez aday olmayı kabul etmem bir hataydı"
Morales, 2016'da yeniden aday olması için yapılan referandumdan "hayır" çıkmasına rağmen Anayasa Mahkemesi kararıyla tekrar aday olmasına ilişkin, "Belki de üçüncü kez aday olmayı kabul etmem bir hataydı. Ama ortada da anayasaya uygun bir karar vardı. Bu yüzden, yasal olarak yeniden seçilebilmem için bana yetki verdiler. Bolivya'da her şey çok iyiydi, ekonomik büyüme, eşitsizliğin ve fakirliğin azaltılması ve en önemlisi siyasi istikrar." değerlendirmesinde bulundu.
"Bolivya'ya tekrar dönüp dönmeyeceğine" ilişkin soruya Morales, "Bolivya'daki siyasi duruma bağlı. Eminiz ki darbeye, Evo'ya ve (Sosyalizm Hareketi Partisi) MAS'a karşı uygulanan yasaklama politikalarına rağmen anketlerde birinci sıradayız." diye konuştu.
Morales senatörlük için adaylığı hakkında, "Hukukçular, benim adaylığımın önünde bir engelin olmadığını ifade ettiler. Ancak Bolivya'da yine yasal olmayan, politik kararlar alacaklar." ifadelerini kullandı.
Sosyalizm Hareketi Partisinin Yüksek Seçim Mahkemesine (TSE) verdiği listede senatör adayı olarak yer almasına ilişkin Morales, "TSE'nin adaylıkları değerlendirdiği ve onayladığı bir süre var. TSE'nin, fiili hükümete bağlı olmamasını umuyoruz çünkü birçok bakan Evo Morales'in adaylığının reddedilmesini talep etti. Bu ABD'nin verdiği bir mesaj, ABD benim Meclise girmemi istemiyor. Zaten ABD benim adaylığımı hep reddetti. 2002'de ilk defa aday olduğumda 'Evo Morales And Dağları'nın Bin Ladin'i, koka üreticileri de Taliban'dır' dediler. 2005'te 'Evo tekrar seçilirse yatırım ve iş birliği olmaz' dediler. Bunların hepsi yalan, biz çok mücadele verdik ve mücadele etmeye devam edeceğiz." yorumunda bulundu.
"Halkın zayıf ve fakir kesimi için siyaset yapacağım"
Eski Devlet Başkanı Morales gelecek planları hakkında, "İlk önce Bolivya'ya dönmek istiyorum sonrası için henüz bir planım yok. Aslında, kazandığımız seçimlerle 2020-2025 döneminden sonra siyaseti bırakmak istiyordum. Ancak nasıl ki beni kışkırttılar, siyaset yapmaya devam edeceğim. Halkın zayıf ve fakir kesimi için siyaset yapacağım." dedi.
Morales, sendikadaki görevinde, yöneticiliğinde ve devlet başkanlığında faydalı hizmetler yaptığını belirterek, "Ben, para için değil ülkem için, doğruluk ve dürüstlükle başkanlığa gelmek istiyorum. Siyaset yapmak isteyen yeni nesle de doğruluk ve dürüstlüğü göz önünde bulundurmalarını, vatanı ve başta en zayıf kesimler olmak üzere halkı düşünmelerini tavsiye ediyorum." diye konuştu.
